20 προσωπικότητες αρθρογραφούν για την Ελλάδα του 2020 στο φύλλο του Σαββατοκύριακου 4-5 Ιανουρίου στα ΝΕΑ. "Φυσικές καταστροφές & κλιματική κρίση - Οι κυρίαρχες προκλήσεις του αύριο" τιτλοφορείται το άρθρο του καθηγητή Ευθύμη Λέκκα
Φυσικές καταστροφές & κλιματική κρίση - Οι κυρίαρχες προκλήσεις του αύριο
Τα φυσικά φαινόμενα που εξελίσσονται στη Γη εδώ και 4,6 δισεκατομμύρια χρόνια, δημιούργησαν ένα απόλυτα ευνοϊκό περιβάλλον για την δημιουργία, την ανάπτυξη και την εξέλιξη της ζωής του πλανήτη. Είναι αυτά που πριν από περίπου 2.5 δισεκατομμύρια έτη συνέβαλαν στο να δημιουργηθεί το πρώτο πρωτόγονο κύτταρο της ζωής δίπλα σε ένα ηφαιστειακό κώνο σε θαλάσσιο περιβάλλον, όπου οι φυσικοχημικές συνθήκες ήταν κατάλληλες για την δημιουργία και ανάπτυξη του, καθώς υπήρχαν σε αφθονία τα απαραίτητα συστατικά για την πρώτη βιολογική σύνθεση.
Έκτοτε, τα φυσικά φαινόμενα οδήγησαν στην ανάπτυξη και την εξέλιξη της ζωής, ενώ ταυτόχρονα όχι μόνο απέτρεψαν την ολική καταστροφή, αλλά επέτρεψαν σε συγκεκριμένα είδη όπως τα θηλαστικά να επικρατήσουν στο πλανήτη, από τα οποία προέκυψε εξελικτικά το ανθρώπινο είδος.
Αυτά τα φυσικά φαινόμενα σήμερα, μετατρέπονται σε φυσικές καταστροφές επειδή ο άνθρωπος παρεμποδίζει ή διαχειρίζεται λανθασμένα τα συγκριτικά πλεονεκτήματα που του παρέχονται.
Οι φυσικές καταστροφές που εμφανίζονται με αυξανόμενη συχνότητα, συμπλέκονται με τεχνολογικά ατυχήματα και τεχνολογικές καταστροφές, όπως για παράδειγμα το 2011 στην Ιαπωνία με το σεισμό, το τσουνάμι και το ατύχημα στο πυρηνικό εργοστάσιο Fukushima. Όλα αυτά μαζί δημιουργούν τεράστια προβλήματα και υποβάθμιση του περιβάλλοντος.
Η υποβάθμιση του περιβάλλοντος, η οποία επεκτείνεται σε ολόκληρο τον πλανήτη και ενισχύεται από εξωγενή φαινόμενα δημιουργεί τεράστια προβλήματα και ανθρωπιστικές κρίσεις, οι οποίες ταχύτατα προκαλούν γεωπολιτικές επιπτώσεις.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών στην σύνοδο του Sendai το 2015, πάνω από 200 εκατομμύρια πρόσφυγες θα μετακινηθούν την επόμενη δεκαετία. Έχουμε λοιπόν, μια κυρίαρχη αλυσίδα εξελισσόμενων γεγονότων, τα οποία θα πρέπει να διαχειριστούμε ή να προσαρμοστούμε σε αυτά, προκειμένου να μειώσουμε τις επιπτώσεις που θα προκληθούν. Η ανθρώπινη δραστηριότητα μπορεί να αλλάξει σε μικρό, αλλά καθοριστικό βαθμό τα κλιματικά γεωσυστήματα, τα οποία δημιουργούν διαφοροποιήσεις στις κλιματικές συνθήκες όλου του πλανήτη, αλλά και στις επιμέρους συνθήκες ιδιαίτερα ευαίσθητων περιοχών, όπου εμφανίζονται έντονα καιρικά φαινόμενα, συμπεριλαμβανομένων και έντονων περιόδων ξηρασίας.
Ιδιαίτερα η καταστροφή των δασών από τις συνεχώς αυξανόμενες πυρκαγιές, δημιουργεί πλημμυρικά φαινόμενα μετά από έντονες βροχοπτώσεις ,όπως συνέβη στη Μάνδρα και στην Κινέτα στον ελληνικό χώρο, αλλά και στον Αμαζόνιο στην νότια Αμερική στο διεθνή χώρο αντίστοιχα.
Τα πλημμυρικά φαινόμενα συμπαρασύρουν γόνιμα εδάφη και δημιουργούν αλλεπάλληλα κατολισθητικά φαινόμενα, ενώ επιβαρύνουν ακόμα περισσότερο το φυσικό περιβάλλον. Έχει υπολογιστεί με βάση στοιχεία ερευνών του Π.Μ.Σ. «Στρατηγικές Διαχείρισης Περιβάλλοντος, Καταστροφών και Κρίσεων» ότι οι πιθανότητες για εμφάνιση πλημμύρας μετά από μια δασική πυρκαγιά τετραπλασιάζεται, ενώ η πιθανότητα διαβρώσεων εδαφών και κατολισθητικών φαινομένων οκταπλασιάζεται αντίστοιχα.
Ο συνδυασμός όλων αυτών δημιουργούν τεράστιες επιπτώσεις στον οικιστικό ιστό και στα τεχνικά έργα, ενώ παράλληλα επιβαρύνουν περαιτέρω το περιβάλλον, στο οποίο μεταφέρονται υλικά που προέρχονται κυρίως από αστικούς και βιομηχανικούς χώρους.
Η εκδήλωση ενδογενών φυσικών φαινομένων έως τώρα δε φαινόταν να επηρεάζει τα εξωγενή φυσικά φαινόμενα. Ειδικότερα οι γεωδυναμικές διεργασίες θεωρούνταν ανεξάρτητες από τα υδροδυναμικά φαινόμενα που εξελίσσονται στην ατμόσφαιρα. Σύμφωνα όμως με νέες έρευνες του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών στην Χαβάη και στην Ινδονησία, διαπιστώνεται ότι αυτά τα φαινόμενα παίζουν καταλυτικό ρόλο στις εξελισσόμενες υδροδυναμικές διεργασίες, μεταβάλλοντας τη θερμοκρασία της ατμόσφαιρας, δημιουργώντας προβλήματα στην ωκεάνια κυκλοφορία και γενικώς παρεμποδίζοντας την κανονική εξέλιξη των φαινομένων στην ατμόσφαιρα.
Όλα αυτά συγκροτούν έναν επιταχυνόμενο και αυτοτροφοδοτούμενο κύκλο που διαρκώς διευρύνεται με εκθετικό ρυθμό με αποτέλεσμα μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα να μεταβάλλεται η περιβαλλοντική εικόνα ολόκληρων περιοχών, οι οποίες είναι συχνά και κρίσιμες γεωπολιτικά.
Μέσα από αυτό των καταιγισμό εξελίξεων, οι κυβερνήσεις των κρατών αδυνατούν να παρέμβουν, όχι μόνο σε διεθνές επίπεδο αλλά και σε τοπικό, με αποτέλεσμα ένα δυσμενώς προδιαγεγραμμένο μέλλον.
Η Ανθρωπόκαινος περίοδος που διαδέχεται την Πλειστόκαινο περίοδο, θα είναι ίσως μία από τις τελευταίες με έμβια όντα στον πλανήτη Γη, ο οποίος 6 δισεκατομμύρια χρόνια μετά θα απορροφήθει από τον «Ερυθρό Γίγαντα», τη μετεξέλιξη του σημερινού Ήλιου.
Όλα αυτά συγκροτούν έναν επιταχυνόμενο και αυτοτροφοδοτούμενο κύκλο που διαρκώς διευρύνεται με εκθετικό ρυθμό με αποτέλεσμα μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα να μεταβάλλεται η περιβαλλοντική εικόνα ολόκληρων περιοχών, οι οποίες είναι συχνά και κρίσιμες γεωπολιτικά.
Μέσα από αυτό των καταιγισμό εξελίξεων, οι κυβερνήσεις των κρατών αδυνατούν να παρέμβουν, όχι μόνο σε διεθνές επίπεδο αλλά και σε τοπικό, με αποτέλεσμα ένα δυσμενώς προδιαγεγραμμένο μέλλον.
Η Ανθρωπόκαινος περίοδος που διαδέχεται την Πλειστόκαινο περίοδο, θα είναι ίσως μία από τις τελευταίες με έμβια όντα στον πλανήτη Γη, ο οποίος 6 δισεκατομμύρια χρόνια μετά θα απορροφήθει από τον «Ερυθρό Γίγαντα», τη μετεξέλιξη του σημερινού Ήλιου.
